Dit verhaal schreef ik in 2014 voor de Volkskrant op basis van mijn ervaringen als leerling. Ik had toen nog geen idee dat ik drie jaar later zelf voor de klas zou staan.
Niet de kleur van je huid of van je basisschool is bepalend voor de plek waar je belandt, maar de sociale en economische positie van je ouders.
‘Zwarte school ook slecht voor autochtoon’, kopte de Volkskrant op dinsdag 10 november. Ik schrok. Daar gaan we weer. Als autochtoon zat ik op zo’n zwarte basisschool. Ik schrok om de segregatie in de kop. In het hele onderzoek eigenlijk. Het vat namelijk precies het probleem samen: we denken in zwart-wit. En zwart is een probleem voor wit. Maar het probleem is helemaal niet zo zwart-wit.
Nog een citaat: ‘autochtone leerlingen op zwarte scholen zijn geen doorsnee autochtone leerlingen’. Hiermee wordt gesuggereerd dat er een doorsnee autochtone leerling is. Wie is dit dan? Een kind van twee hoogopgeleide tweeverdieners? Dat naar school gebracht wordt in een bakfiets? Als het bestaat, dan was ik er zeker een. Maar als er iets is wat ik geleerd heb op mijn zwarte basisschool, is dat de typische allochtone leerling niet bestaat. Net zo min als de typische autochtone leerling.
Door de nadruk op zwart en wit te leggen, vergeten we wat het achterliggende probleem is: de sociaal-economische positie van de ouders. Veel allochtonen hebben nou eenmaal een slechte sociaal-economische positie. En als ik door mijn Facebook scroll en kijk naar die paar autochtone kinderen die op mijn basisschool zaten, dan bepaalde niet hun witte kleur of de zwarte basisschool waar we op zaten de plek waar we zijn beland, maar de sociale en economische achtergrond van hun ouders. Aan de hand daarvan kan ik voorspellen wat er staat bij opleiding of beroep op hun profiel. Hetzelfde geldt voor de allochtone kinderen.
Scholen zijn over het algemeen ingedeeld naar sociaal-economische positie. Niet omdat iedereen dat zo graag wil, maar omdat hoogopgeleide, goed verdienende ouders een veel bewustere schoolkeuze maken voor hun kinderen dan ouders die zich niet in deze luxe positie bevinden. Dit is een groot probleem voor de kinderen die uit achterstandsposities komen. Niet of ze op een zwarte of een witte school belanden.
Dit verhaal verscheen eerder in de Volkskrant.
Foto gemaakt door Cees Glastra van Loon. Leerlingen die op de foto staan komen niet voor in het verhaal.
