Verkiezingen

Deze column verscheen eerder in Trouw. 

“Gaan we het vandaag niet over politiek hebben?” Het is de laatste vrijdag voor de herfstvakantie en Saad kijkt me teleurgesteld aan. “Nee, vandaag niet. Alle lessen over de verkiezingen hebben we gehad. Maar na de vakantie zijn de verkiezingen écht, dus dan zullen we er weer aandacht aan besteden.” Blij kijkt hij me aan: “Ik vind politiek echt leuk”.

We hebben de afgelopen weken meerdere keren gepraat over de verkiezingen. Een dag als deze leg je nu eenmaal niet in een uurtje uit. In de eerste les vroeg ik mijn groep 8-leerlingen wie de regels en wetten bedenkt in ons land. “De koning!”, riep Saad. “Nee, echt niet, dat doet Wilders toch?”, haakte een meisje in. “Haha, nee, dan woonden wij hier al lang niet meer”, vulde een ander spottend aan.

Ik vertelde dat alle mensen van achttien jaar en ouder mogen stemmen op een partij die het beste bij hen past. Aan de hand van de uitslag van de verkiezingen, wordt bepaald welke partijen in de regering komen. “Maar hoe dat allemaal werkt, gaan jullie de komende weken leren.”

We keken video’s, de leerlingen maakten opdrachten en gingen met elkaar in gesprek. De vierde les verzamelden we verschillende problemen die spelen in Nederland. Ik liet de leerlingen ze benoemen, en schreef ze op het bord. Racisme werd genoemd, onveiligheid voor vrouwen, het huizentekort, milieuvervuiling, maar ook zaken als ‘alles is te duur’ en ‘te veel school’. In tweetallen mochten de leerlingen één probleem verder uitdiepen. Als echte politici bedachten de leerlingen oplossingen voor de problemen. Vervolgens dachten ze na over de voor- en nadelen van de verschillende oplossingen.

Leroy en Lizzy kozen het thema ‘onveiligheid voor vrouwen.’ “Na de dood van Lisa gaat mijn moeder zelfs niet meer ’s avonds alleen over straat!” vertelde Lizzy verontwaardigd. “Dat is een oplossing!”, riep Leroy. Driftig schreef hij het op. Onder nadelen kalkte Lizzy ‘heel oneerlijk!!!’ Ik vroeg haar wat zij dan wel een goede oplossing zou vinden. “Gewoon pepperspray meenemen”, zei ze. Leroy schreef het op, maar zei ook meteen: “Ik weet daar een nadeel bij, want als jij dat mee gaat nemen, hoe kan ik dan vertrouwen dat je het niet op mij gaat spuiten?” Lizzy keek me verslagen aan. “Pfff, politiek is echt moeilijk.”

Aan het einde van de les vroeg ik de leerlingen hoe deze les met democratie te maken had. “Omdat we het samen moeten beslissen”, vertelde één. “Ja, en ook omdat het nadeel het minst slecht moet zijn voor iedereen”, vulde Leroy aan.

Veel ‘lessen politiek’ laten leerlingen discussiëren over een stelling. Maar politiek is meer dan praten over een stelling. Politiek gaat over het oplossen van problemen, het liefst op een democratische manier waarbij we rekening houden met zoveel mogelijk mensen.

Politiek is moeilijk, daarin heeft Lizzy gelijk. Maar samen beslissingen nemen is goud waard. Laten we er vooral voor zorgen dat we die democratie niet hebben afgebroken voordat de generatie in mijn klas aan het roer staat. “Want dan ga ik de Tweede Kamer in”, sluit Saad trots af.