Demonstreren

Deze column verscheen eerder in Trouw.

“Bush! Bush! Stap onder de koude douche!” Het was de leus die mijn nicht en ik, 9 jaar oud, verzonnen toen we samen meeliepen in een demonstratie tegen de oorlog in Irak. Toen meer mensen de leus met ons mee gingen zingen, was dat een magische ervaring. Samen strijden tegen een oorlog gaf ons het gevoel dat we ergens invloed op hadden.

Niet dat we destijds het verloop van de oorlog veranderd hebben. We weten helaas allemaal de afloop van Bush’ war on terror. Maar de liefde voor demonstreren is bij mij nooit verdwenen. Samen ergens voor staan, ergens voor gaan en de hele wereld laten weten dat het anders kan én moet: het is een belangrijk democratisch recht. En zo vaak heeft het wel degelijk nut.

Het was ook het vuurtje dat ik aan zag gaan toen ik onlangs samen met mijn 11- en 12-jarige leerlingen demonstreerde voor vrede voor alle kinderen. Een paar maanden geleden begon het idee bij de Indische Buurtschool in Amsterdam-Oost, de wijk waar ook mijn school staat.

Hun leerlingen wilden wat doen aan de oorlog in Gaza, en eigenlijk aan alle oorlogen. Vrede voor alle kinderen op de wereld. Een zo vanzelfsprekend verlangen, maar ook een verlangen dat steeds verder van de werkelijkheid af lijkt te staan. Een verlangen dat in de volwassen wereld tot spanningen kan leiden, maar voor onze leerlingen heel logisch is.

En dus gingen we met vijf scholen uit Amsterdam-Oost de straat op. Om de hele wereld te laten weten dat oorlog moet stoppen. Dat iedereen in vrede moet kunnen leven. De kinderen kregen voorafgaand aan de demonstratie les over mensen- en kinderrechten. En maakten borden met leuzen over wat zij belangrijk vonden. ‘Ik wil vrede!’ ‘Wij willen vrijheid.’ ‘Mijn land is in gevaar!’ ‘Als we samen zijn, dan ontstaat er geen oorlog.’ ‘Stop racisme en discriminatie.’ ‘Iedereen moet kunnen leven.’

De politie had de straten afgezet en begeleidde ons in de tocht. Daar kwam de eerste verbazing van de leerlingen. Kan de politie ook aan onze kant staan? Is die er om ons te helpen? Is die soms ook tegen discriminatie en oorlog?
De verbazing werd groter toen nog veel meer mensen het met ons eens bleken te zijn. De mensen in de straten die druk bezig waren met boodschappen, de mensen die vanuit hun huizen naar buiten keken: allemaal juichten ze ons toe. De kinderen scandeerden: “Vrede! Vrede! Vrede! Wij willen vrede!”

Boodschappentassen werden neergezet. Applaus werd ingezet. Vanaf de kant klapten en joelden de volwassenen met ons mee. De leerlingen merkten: we staan niet alleen in onze strijd. Wij leraren pinkten een traantje weg en dachten alleen maar: dit is wat burgerschapsonderwijs is.

Nee, deze demonstratie door de buurt zal helaas niet opgepikt zijn door wereldleiders en oorlogsmisdadigers. Maar deze ervaring van gemeenschappelijke kracht pakken ze onze leerlingen nooit meer af. Opkomen voor je rechten. Opkomen voor wat jij belangrijk vindt. Het kan. Samen.